Αναδημοσίευση άρθρου του Θάνου Πολύδωρου, Διευθύνοντα Σύμβουλου ΑΝΑΒΑΘΜΙΣΗ ΑΕ και Εισηγητή Προγράμματος «Νέο Λογιστικό Πλαίσιο Γενικής Κυβέρνησης – ΠΔ 54/2018» του ΚΕΔΙΒΙΜ του Οικονομικού Πανεπιστημίου Αθηνών

Οι Δήμοι καλούνται για πρώτη φορά μετά από σχεδόν δύο δεκαετίες, να καταρτίσουν τον Προϋπολογισμό τους βάσει ενός εντελώς νέου πλαισίου, του Λογιστικού Πλαισίου της Γενικής Κυβέρνησης (Π.Δ.54/2018), το οποίο τίθεται σε πλήρη εφαρμογή την 1η Ιανουαρίου του 2026.

Το Π.Δ.54/2018 φέρνει ριζικές αλλαγές στα χρηματοοικονομικά συστήματα των Δήμων. Μεγάλο μέρος αυτών πρέπει να έχει ολοκληρωθεί έως το τέλος του 2025, ήτοι εντός δυο μηνών. Πλέον, δεν υπάρχει καμία πιθανότητα παράτασης της εφαρμογής του Π.Δ. 54/2018, καθώς η ημερομηνία έναρξης ισχύος του είναι οριστική και αμετάθετη.

Η συντριπτική πλειονότητα των Δήμων δεν έχει ακόμη καταρτίσει Προϋπολογισμό για το 2026. Όσοι δεν καταφέρουν να διαθέτουν τελικά εγκεκριμένο Προϋπολογισμό για το 2026 το αργότερο έως 31/12/2025, θα αναγκαστούν για το πρώτο τρίμηνο του 2026 να προσφύγουν στο άρθρο 160 του Ν.3463/2006.

Σύμφωνα με την εν λόγω διάταξη, μέχρι να τεθεί σε ισχύ ο νέος Προϋπολογισμός, και πάντως όχι αργότερα από το τέλος Μαρτίου 2026, ισχύει ο Προϋπολογισμός του 2025, κατά παρέκκλιση κάθε άλλης γενικής ή ειδικής διάταξης, για την είσπραξη κάθε είδους εσόδου και για τη διενέργεια και την πληρωμή μόνον[1]:

1.Των υποχρεωτικών δαπανών που αναφέρονται στην παρ. 1 του άρθρου 158 του Ν.3463/2006 (ΦΕΚ Α’ 114 – 8/6/2006):

• Οι κάθε είδους προβλεπόμενες οικονομικές απολαβές των αιρετών, καθώς και οι δαπάνες μετακίνησής τους
• Οι κάθε είδους προβλεπόμενες οικονομικές απολαβές του προσωπικού, συμπεριλαμβανομένων των αποζημιώσεων για υπερωριακή απασχόληση, και των συμβασιούχων έργου, του ιατρού εργασίας, του τεχνικού ασφαλείας, των πληρεξούσιων δικηγόρων, συμπεριλαμβανομένων των δαπανών για τον διορισμό ειδικών συμβούλων, ειδικών συνεργατών, επιστημονικών συνεργατών και γενικών γραμματέων, καθώς και οι προβλεπόμενες δαπάνες μετακίνησής τους.
• Οι παροχές σε είδος για την προστασία των εργαζομένων.
• Η γραφική ύλη, τα έντυπα και τα βιβλία των υπηρεσιών, κάθε είδους καύσιμο και ελαιολιπαντικό, τα ανταλλακτικά και η συντήρηση των μηχανημάτων και των οχημάτων, η κατανάλωση ηλεκτρικής ενέργειας, φυσικού αερίου και ύδρευσης, τα τέλη ταχυδρομικών και τηλεπικοινωνιακών υπηρεσιών, καθώς και οι δαπάνες δημοσιεύσεων.
• Τα μισθώματα των ακινήτων που χρησιμοποιούνται για τις δημοτικές υπηρεσίες.
• Τα έξοδα βεβαίωσης και είσπραξης.
• Τα τοκοχρεολύσια των δανείων.
• Τα έξοδα υποχρεωτικής από τον νόμο ασφάλισης και διενέργειας τεχνικού ελέγχου σε Κέντρο Τεχνικού Ελέγχου Οχημάτων (Κ.Τ.Ε.Ο.) των οχημάτων, και των τελών κυκλοφορίας και διοδίων.
• Οι ετήσιες εισφορές υπέρ των συνδέσμων των Οργανισμών Τοπικής Αυτοδιοίκησης α’ βαθμού.Οι δαπάνες υλοποίησης των συμβάσεων διαδημοτικής συνεργασίας και των προγραμματικών συμβάσεων.
• Οι επιχορηγήσεις των ιδρυμάτων και νομικών προσώπων που ιδρύει κάθε δήμος, ως προς το ποσό που αναγράφεται στην οικεία συστατική πράξη.
• Οι δαπάνες για την εκτέλεση των τελεσίδικων δικαστικών αποφάσεων και για την εξόφληση των εκκαθαρισμένων, σύμφωνα με το διατακτικό τους, οφειλών.
• Οι εισφορές που επιβάλλονται με ειδικούς νόμους.
• Τα ποσά για την καταβολή των προνοιακών επιδομάτων[2] και η προμήθεια υλικών και τροφίμων για την άσκηση της αρμοδιότητας κοινωνικής προστασίας και αλληλεγγύης.
• Οι δαπάνες που προκύπτουν από την εκτέλεση των διετών προγραμμάτων δράσης των κοινωφελών επιχειρήσεων.
• Οι δαπάνες που απορρέουν από συμβάσεις ανάθεσης εκτέλεσης έργων, εργασιών, προμηθειών, υπηρεσιών και μελετών.
• Τα υλικά και το κόστος επισκευής βλαβών στο οδικό δίκτυο και στο δίκτυο ύδρευσης, αποχέτευσης, άρδευσης και ηλεκτροφωτισμού, η επισκευή του εξοπλισμού των παιδικών σταθμών και των παιδικών χαρών και η εν γένει συντήρηση αυτών, οι δαπάνες για την προστασία του περιβάλλοντος και την πολιτική προστασία, καθώς και πάσης φύσεως δαπάνες που αφορούν τις σχολικές μονάδες, περιλαμβανομένων των πάγιων προκαταβολών της παρ. 3 του άρθρου 28 του Ν.5056/2023 (ΦΕΚ Α’ 163).

2. Των δαπανών που γίνονται για ειδικούς σκοπούς, βάσει διάταξης νόμου, κατόπιν αποφάσεων Χρηματοδότησης από την Κρατική Διοίκηση, καθώς και αυτών που γίνονται στο πλαίσιο της υλοποίησης εγκεκριμένων έργων ή δράσεων, τα οποία συγχρηματοδοτούνται από πόρους της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

3.Των δαπανών που γίνονται για την άσκηση των αρμοδιοτήτων Νομικών Προσώπων που έχουν λυθεί ή καταργηθεί.

Αυτό σημαίνει ότι για το πρώτο τρίμηνο του 2026, μπορούν να διενεργούνται οι παραπάνω δαπάνες στα όρια των πιστώσεων του Προϋπολογισμού του 2025 έτσι όπως θα διαμορφωθούν μέχρι την 31^η/12/2025 (αλλά πάντα σε βάρος των πιστώσεων του υπό κατάρτιση Προϋπολογισμού του 2026[3]). Δηλαδή ο Προϋπολογισμός του 2025, θεωρείται ως προσωρινός – πλασματικός Προϋπολογισμός του 2026, και μέχρι την έγκριση αυτού, που δεν μπορεί να υπερβεί την 31η Μαρτίου του 2026[4]. Στον Προϋπολογισμό του 2026 που θα επικυρωθεί, πρέπει να αποτυπωθούν όλες οι κινήσεις που έγιναν εν τω μεταξύ.

Για να είναι δυνατή η πληρωμή δαπανών βάσει των παραπάνω διατάξεων, προϋπόθεση είναι:

1. Να υφίσταται ο Κ.Α.Ε. με την απαιτούμενη πίστωση, καθώς θεωρείται ότι υφίσταται πλασματικά επικυρωμένος ο Προϋπολογισμός του 2025. Για τον λόγο αυτό, εάν σε κάποιους από τους ανωτέρω Κ.Α.Ε. δεν υπάρχει εγγεγραμμένη πίστωση, ο Δήμος οφείλει να προβεί σε Αναμόρφωση πριν το τέλος του 2025, ώστε να είναι σε θέση να αναλάβει δαπάνες εις βάρος τους κατά το πρώτο τρίμηνο του 2026[5].
2. Να έχει ολοκληρωθεί η αντιστοίχιση του υφιστάμενου Σχεδίου Λογαριασμών (Κ.Α.Ε.) με το νέο Σχέδιο (Α.Λ.Ε.) που περιλαμβάνει το Π.Δ.54/2018[6], που αποτελεί και μια από τις βασικές ενέργειες προετοιμασίας για την κατάρτιση του Προϋπολογισμού του 2026[7].
3. Τόσο στις Αποφάσεις Ανάληψης Υποχρέωσης (Α.Α.Υ.), όσο και στα Χρηματικά Εντάλματα Πληρωμής (Χ.Ε.Π.), να μνημονεύεται ότι αυτά εκδίδονται βάσει των διατάξεων του άρθρου 160 του Ν.3463/2006 (ΦΕΚ Α’ 114 – 8/6/2006).

Οι Δήμοι αν αξιοποιήσουν κατάλληλα τον ομολογουμένως λίγο χρόνο που απομένει μέχρι το τέλος του έτους, μπορούν να καταρτίσουν τον Προϋπολογισμό του 2026, ώστε να λειτουργούν ομαλά από 1^η Ιανουαρίου του 2026. Στην περίπτωση που δεν καταστεί αυτό κατορθωτό, υπάρχει η θεσμική «λύση» της προσφυγής στο άρθρο 160, η οποία όμως δεν παύει να περιορίζει κατά πολύ την ομαλή τους λειτουργία.

[1] Άρθρο 160 του Ν.3463/2006 (ΦΕΚ Α’ 114 – 8/6/2006).

[2] Από την 1η Ιανουαρίου του 2019 η αρμοδιότητα χορήγησης των προνοιακών επιδομάτων μεταβιβάστηκε στον Οργανισμό Προνοιακών Επιδομάτων και Κοινωνικής Αλληλεγγύης (Ο.Π.Ε.Κ.Α.), Κ.Υ.Α. Δ12α/Γ.Π.οικ.68856/2202 (ΦΕΚ Β’ 5855 – 28/12/2018).

[3] Μόνη και αναγκαία συνθήκη αποτελεί η ύπαρξη αντίστοιχων εγγεγραμμένων πιστώσεων στους οικείους Κ.Α.Ε. του Προϋπολογισμού του 2025, χωρίς να εξετάζεται αν αυτές είχαν αναλωθεί εντός του έτους αυτού και αν υπάρχει υπόλοιπο κατά τη λήξη του.

[4] Εκτός αν δοθεί παράταση όπως στο παρελθόν.

[5] Υπουργείο Εσωτερικών, Εγκύκλιος 487 (αρ.πρωτ. 87194 – 11/12/2020), Εφαρμογή των διατάξεων της παρ.1 του α.160 ”Διάρκεια της ισχύος του Προϋπολογισμού” του Ν.3463/2006 από τους Δήμους και της παρ.10 του αρ.78 του Ν.4172/2013 από τις Περιφέρειες (ΑΔΑ: Ψ5Ε546ΜΤΛ6-ΒΑ0)

[6] Υπουργείο Εσωτερικών, Συχνές Ερωτήσεις.

[7] Βλέπε Θ.Πολύδωρος, Σ.Κοέν, «ΟΤΑ: Ουσιαστική αλλαγή το νέο πλαίσιο κατάρτισης του προϋπολογισμού τους».