Ν. 4623/2019: 19+1 σημαντικές αλλαγές για τους ΟΤΑ
Ο Ν.4623/2019 με τίτλο: «Ρυθμίσεις του Υπουργείου Εσωτερικών, διατάξεις για την ψηφιακή διακυβέρνηση, συνταξιοδοτικές ρυθμίσεις και άλλα επείγοντα ζητήματα», δημοσιεύτηκε 9 Αυγούστου του 2019 στο ΦΕΚ (ΦΕΚ Α’ 134 – 9/8/2019).
Οι διατάξεις που αφορούν τη λειτουργία των Ο.Τ.Α. α’ και β’ βαθμού περιλαμβάνονται στο μέρος Α’ με τίτλο «ΕΠΕΙΓΟΥΣΕΣ ΔΙΑΤΑΞΕΙΣ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟΥ ΕΣΩΤΕΡΙΚΩΝ» και συγκεκριμένα στα άρθρα 1 έως 18.
Σύμφωνα με την αιτιολογική έκθεση, με την εφαρμογή των διατάξεων του «Προγράμματος ΚΛΕΙΣΘΕΝΗΣ Ι», οι εκλεγμένοι δήμαρχοι σε 231 από τους 332 δήμους, δεν διαθέτουν την πλειοψηφία (69,57%). Μάλιστα, σε 69 εξ αυτών (20,78%), η παράταξη του δημάρχου έχει λιγότερους δημοτικούς συμβούλους από ότι η παράταξη του υποψηφίου που πλειοψήφησε κατά τον α’ γύρο. Προκειμένου αποφευχθούν φαινόμενα ακυβερνησίας των ΟΤΑ α’ και β’ βαθμού, με τις προτεινόμενες διατάξεις «εισάγεται ένα πρώτο πλέγμα άμεσης αντιμετώπισης της ανακύψασας προβληματικής κατάστασης, προ της εγκατάστασης των νέων αιρετών αρχών».
Οι σημαντικότερες διατάξεις:
- Η παράταξη του δημάρχου μπορεί να συμπράξει με μια ή περισσότερες παρατάξεις, δημιουργώντας ενιαία παράταξη που λογίζεται ως η παράταξη με την οποία εξελέγη ο δήμαρχος, υποβάλλοντας πρακτικό οποτεδήποτε εντός της θητείας της δημοτικής αρχής, στον πρόεδρο του ΔΣ (ή ελλείψει του στον σύμβουλο του συνδυασμού του δημάρχου που έλαβε τις περισσότερες ψήφους), που δεν ανακαλείται και συνυπογράφεται τουλάχιστον από την πλειοψηφία των μελών των παρατάξεων (άρθρο 1).
- Σε περίπτωση αναπλήρωσης δημοτικού συμβούλου, ο οποίος ανήκει σε παράταξη η οποία συνέπραξε, ο αναπληρών είναι ο επόμενος κατά σειρά αναπληρωματικός δημοτικός σύμβουλος του ιδίου συνδυασμού της ίδιας εκλογικής περιφέρειας στον οποίο ανήκε ο αντικαθιστάμενος και καθίσταται αυτοδικαίως μέλος της νέας παράταξης (άρθρο 1).
- Μειώνεται ο αριθμός των μελών της Οικονομικής Επιτροπής και της Επιτροπής Ποιότητας Ζωής (7 έως 11, από 9 έως 13). Ορίζεται ότι η πλειοψηφία των μελών της Οικονομικής Επιτροπής και της Επιτροπής Ποιότητας Ζωής προέρχεται από το συνδυασμό με τον οποίο εξελέγη ο δήμαρχος (άρθρο 2).
- Καταργείται το ασυμβίβαστο της θέσης του προέδρου με την ιδιότητα του μέλος στις επιτροπές αυτές (άρθρο 2).
- Μεταφέρονται μία σειρά από αρμοδιότητες στην Οικονομική Επιτροπή προς την άμεση λήψη αποφάσεων. Επιπλέον, ορίζεται η Οικονομική Επιτροπή μπορεί να παραπέμπει συγκεκριμένο θέμα της αρμοδιότητας της στο Δημοτικό Συμβούλιο για τη λήψη απόφασης, εφόσον κρίνει ότι αυτό επιβάλλεται από την ιδιαίτερη σοβαρότητα του (άρθρο 3).
- Επαναφέρονται οι προηγούμενες διατάξεις για την εκλογή νέου δημάρχου και περιφερειάρχη στην περίπτωση που η θέση κενωθεί για οποιονδήποτε λόγο και ορίζεται ότι ο νέος δήμαρχος προέρχεται από τον επιτυχώντα συνδυασμό (άρθρο 4).
- Αντιδήμαρχος που ανεξαρτητοποιείται ή διαγράφεται από την παράταξή του, εκπίπτει αυτοδικαίως από το αξίωμά του. Η θητεία των Αντιδημάρχων γίνεται μονοετής (αντί διετούς) και δίνεται δυνατότητα ανάκλησης μετά την πάροδο 6 μηνών (άρθρο 5).
- Ορίζεται ότι η αρμοδιότητα του προέδρου και του συμβουλίου της κοινότητας είναι εισηγητική προς το δημοτικό συμβούλιο για θέματα Κεντρικών Αυτοτελών Πόρων που προορίζονται για επενδυτικές ανάγκες του δήμου (άρθρο 5).
- Μεταφέρεται η αρμοδιότητα έκδοσης αποφάσεων που αφορούν την κυκλοφορία οδικών οχημάτων από το Δημοτικό Συμβούλιο στην Επιτροπή Ποιότητας Ζωής του δήμου (άρθρο 5).
- Ειδικά για την πρώτη εφαρμογή των σχετικών διατάξεων, δίνεται η δυνατότητα να εκλεγεί το προεδρείο του Δημοτικού Συμβουλίου την επομένη Κυριακή, από την Κυριακή της εγκατάστασης των αιρετών αρχών (άρθρο 5).
- Στους Δήμους που αναλαμβάνουν τη φιλοξενία του θεσμού «Πολιτιστική Πρωτεύουσα Της Ευρώπης» μπορεί να ορίζεται ένας αντιδήμαρχος, επιπλέον, ειδικά για θέματα πολιτισμού και προετοιμασίας της διοργάνωσης και έως το τέλος του έτους της διοργάνωσης του θεσμού (άρθρο 5).
- Παρέχεται η δυνατότητα για τις αστικές εταιρείες ΟΤΑ μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα για συνέχιση της λειτουργίας τους και μετά τη λήξη του χρόνου που προβλέπεται στη συστατική τους πράξη, με κατάλληλη τροποποίηση του καταστατικού τους (άρθρο 5).
- Στα Διοικητικά Συμβούλια των Νομικών Προσώπων των Δήμων, συμπεριλαμβανομένων των ΔΕΥΑ, η πλειοψηφία προέρχεται από τον συνδυασμό με τον οποίο εξελέγη ο δήμαρχος (άρθρο 6).
- Ρυθμίζονται θέματα διοίκησης των διαδημοτικών κοινωφελών επιχειρήσεων στους δήμους που συστάθηκαν με τον Ν. 4600/2019 (άρθρο 6).
- Καταργείται ο Δημοτικός Διαμεσολαβητής και στη θέση του επαναφέρεται ο Συμπαραστάτης του Δημότη και της Επιχείρησης. Δίνεται μάλιστα η δυνατότητα και στους νησιωτικούς Δήμους, να επιλέξουν Συμπαραστάτη του Δημότη και της Επιχείρησης, ακόμα κι αν δεν πληρούν το πληθυσμιακό κριτήριο των 20.000 κατοίκων. Ο Συμπαραστάτης επιλέγεται με τη συγκέντρωση των 3/5 των παρόντων στην συνεδρίαση μελών του Δημοτικού Συμβουλίου (άρθρο 7).
- Ενισχύεται η δυνατότητα παρέμβασης του Συμπαραστάτη, καθώς πλέον οι υπηρεσίες τους είναι υποχρεωμένες να ανταποκρίνονται άμεσα στα αιτήματα του θεσμού. Επίσης, διευρύνεται ο κύκλος προσώπων που μπορούν να ζητήσουν την διαμεσολαβητική παρέμβαση του Συμπαραστάτη (άρθρο 7).
- Ρυθμίζονται θέματα ψήφισης του τεχνικού προγράμματος (άρθρο 8), του επιχειρησιακού προγράμματος (άρθρο 9), του προγράμματος αξιοποίησης της περιουσίας (άρθρο 10), του ορισμού φόρων, τελών και εισφορών (άρθρο 11) και της ψήφισης προϋπολογισμού (άρθρο 12). Σε όλες τις ανωτέρω περιπτώσεις, οι αντιπολιτευόμενες παρατάξεις μπορούν να καταθέσουν εναλλακτικές προτάσεις, οι οποίες συζητούνται και ψηφίζονται παράλληλα με την πρόταση του δημάρχου. Η εναλλακτική πρόταση για να γίνει δεκτή προς συζήτηση, πρέπει να:
- Ρυθμίζει πλήρως το προς συζήτηση θέμα (πχ. κατάθεση εναλλακτικού προϋπολογισμού ως σύνολο και όχι πρόταση για μία ομάδα κωδικών ή ολοκληρωμένο τεχνικό πρόγραμμα και όχι πρόταση για τα έργα μίας δημοτικής ή περιφερειακής ενότητας),
- Συνοδεύεται από αιτιολογική έκθεση, στην οποία αιτιολογείται η όποια διαφωνία, και
- από εισήγηση των αρμοδίων υπηρεσιών του Δήμου σχετικά με το εφαρμόσιμο ή μη της πρότασης. Οι προτάσεις συζητούνται και ψηφίζονται διακριτά κατά την ίδια συνεδρίαση. Έγκριση λαμβάνει η πρόταση που συγκεντρώνει την απόλυτη πλειοψηφία των παρόντων μελών του δημοτικού. Αν καμία πρόταση δεν συγκεντρώνει την απόλυτη πλειοψηφία των παρόντων μελών του συμβουλίου, τότε η ψηφοφορία επαναλαμβάνεται μεταξύ των δύο πρώτων σε ψήφους προτάσεων και θεωρείται εγκεκριμένη η πρόταση που λάβει τις περισσότερες ψήφους επί των παρόντων. Εάν δεν υποβληθεί εναλλακτική πρόταση, θεωρείται εγκεκριμένη η εισήγηση του δημάρχου.
- Δίνεται η δυνατότητα σε Δήμους και συνδέσμους Δήμων, να συστήσουν θέση μετακλητού Γενικού Γραμματέα, χωρίς να πληρούν το πληθυσμιακό κριτήριο των 20.000 κατοίκων. Ορίζεται ότι οι Γενικοί Γραμματείς των Δήμων ασκούν τα καθήκοντά τους από την υπογραφή της πράξης διορισμού. Ειδικά για τους Δήμους που συστάθηκαν με το άρθρο 154 παρ. 1 του Ν. 4600/2019, ορίζεται ότι κατά την πρώτη θητεία των δημοτικών τους μπορεί να διορισθεί Γενικός Γραμματέας, ακόμα και αν δεν προβλέπεται θέση στον Μεταβατικό Οργανισμό Εσωτερικής Υπηρεσίας (άρθρο 15).
- Ορίζεται ότι οι αποσπάσεις δημοσίων υπαλλήλων σε θέσεις συμβούλων παρατείνονται και μετά την εγκατάσταση νέων δημοτικών αρχών, εφόσον ο νέος δήμαρχος ή πρόεδρος του συνδέσμου δηλώσει τη συγκατάθεσή του για τη διατήρηση των αποσπασμένων, εντός προθεσμίας πέντε (5) ημερών (άρθρο 15).
- Ρυθμίζονται μια σειρά σημαντικά θέματα για τους Δήμους που συστάθηκαν με τον Ν. 4600/2019 (άρθρο 18).
Η ισχύς του N.4623/2019 αρχίζει από τις 9 Αυγούστου του 2019, ημέρα δημοσίευσής του στην Εφημερίδα της Κυβέρνησης (άρθρο 121).
Όλες τις αλλαγές αναλυτικά που επιφέρει ο εν λόγω Νόμος στη λειτουργία των Ο.Τ.Α. μπορείτε να βρείτε εδώ.
Για την ΑΝΑΒΑΘΜΙΣΗ Α.Ε.,
Θάνος Πολύδωρος
Γενικός Διευθυντής